Dönem dönem dilimize pelesenk etmiş bazı kulak tırmalayıcı kelimeler olur. Ve biz bu kelimeleri öyle içselleştiririz ki sanki gayet doğalmış gibi kullanırız. Oysa hem dilimize karşı yaptığımız ihanet hem de karşımızdaki insanın kulaklarına yaptığımız eziyet hiç de umurumuzda değildir.
Bu konuda günlük kullanımda çok tekrar ettiğimiz iki kelime vardır ki…
Birinci Örnek: Mesela, örneğin yerine “ATIYORUM” sözcüğü... yahu neyi atıyorsun kardeşim? Ve ya atıyorsan(yani yalan söylediğini itiraf ediyorsan) ben seni niçin dinleyeyim? Demek gelir içimden ama karşıdakini üzmemek için susarım.
İkinci Örnek: Evet, haklısın kelimesi yerine “AYNEN” sözcüğü… bu nedir yahu! Vara yoğa, aynen, deyip duruluyor. Çocukken birisi ‘aynen’ dedi mi karşısındaki ‘Con Vaynen’ (John Wayne) derdi. Birkaç kez, Con Vaynen, demişliğim var; ama burada da espriyi sadece ben anladığım için garip oluyor biraz.
Bu dildeki acayip sözcük türetmeler, önemsizleştirmeler sadece bizi etkilemiyor. Evdeki çocuklarımızı, okuldaki öğrencilerimizi vs. etrafımızdakileri de olumsuz etkiliyor. Yanlış öğrendiğimiz ve doğruyu öğrenmek için araştırıp sorgulamadığımız kelimeler ileriki yaşlarda bizi, çocuklarımızı… dilini düzgün kullanamayan bireyler yapabiliyor.
İşte kimini yanlış yazdığımız kimini ise yanlış telaffuz ettiğimiz kelimelere birkaç örnek:
*Hiç şüphesiz teknolojinin bir armağanı olan cep telefonlarını kullanabilmek için ara ara bataryalarını şarj ederiz. Ama şarj etmek terimini nedense şarz etmek olarak kullanıyoruz.
*Ev, araba vs. gibi şeyleri satmak için yazıp astığımız kâğıtlara satlık yazarız. Ama doğrusu satılıktır.
Örnek sayımızı biraz artıralım.
A-
acenta / acente, adele / adale, ahçı/ aşçı, anfi / amfi (basamaklı olarak yükselen büyük derslik), antreman/ antrenman, aporlor – apelle / hoparlör, askari-askeri/ asgari (en az, en düşük), asvalt / asfalt, eşortman- / eşofman, ataç / ataş (tutturgaç), ateşe / ataşe Azerbeycan / Azerbaycan…
-B-
boğça – poaça – poça / poğaça, büsküüt- püsküüt – pisküüt – pisküvi – püskevit… / bisküvi…
-C-Ç-
canbaz/ cambaz, ceryan / cereyan, civa / cıva, çukulata- çukolata / çikolata…
-D-
dekarasyon / dekorasyon, dersane / dershane, dinazor / dinozor, direk / direkt…
-E-
egzos- egsoz- eksoz-egzost- eksozt / egzoz, entellektüel / entelektüel, erezyon / erozyon eşkiya / eşkıya, eczahane / eczane…
-F-
fantazi / fantezi, fasülye/ fasulye, fiat/ fiyat, filim/ film, florasan/ floresan…
-G-
gangaster/ gangster, gardolap/ gardırop…
-H-
hakkaten/ hakikaten, halisinasyon / halüsinasyon , harfiyat/ hafriyat, herkez/ herkes, Hıristiyan / Hristiyan…
-I-İ-
istakoz / ıstakoz, ilizyon/ illüzyon, inkilap / inkılap, istepne / stepne…
-K-
karasör/ karoser, kakafoni/ kakofoni (ses uyumsuzluğu), kalemşör / kalemşor (kalem savaşçısı), kaporo / kaparo, karegrafi- kareografi/ koreografi, karekter/ karakter, karnıbahar / karnabahar, kavonoz / kavanoz, kaysı / kayısı, kipri / kirpi, kiprik/ kirpik, klavuz/ kılavuz, klüp / kulüp, kolanya / kolonya, kontür- kontur / kontör, kopye / kopya, kurdela- kordale- kurdale / kurdele, küpür / kupür…
-L-
labaratuar - laboratuar / laboratuvar, lağbo- lavobo / lavabo…
-M-
makina / makine, matamatik / matematik, mataryal / materyal, maydonoz / maydanoz, medeniyyet/ medeniyet, mefta / mevta (ölü, ölmüş kimse), menejer / menajer, meyva / meyve, mütevazi/ mütevazı…
-N-
nergiz / nergis, nisbet/ nispet…
-O-Ö-
orjinal / orijinal,
-P-
pantalon/ pantolon, pardesü / pardösü, parelel / paralel, parlementer / parlamenter…
-R-
rasgele / rastgele, Roma rakamları / Romen rakamları, ropörtaj / röportaj…
-S-
sağnak/ sağanak, sandoviç- sandöviç- sandüviç/ sandviç, sarmısak / sarımsak, sellektör / selektör, sezeryan/ sezaryen, silahşör/ silahşor, sueter / süveter…
-Ş-
şanzuman/ şanzıman, şevkat/ şefkat, şohben / şofben, şöför / şoför…
-T-
taktir/ takdir, tanpon/ tampon, tasfir/ tasvir, tenefüs/ teneffüs, teravi- terafi/ teravih, teşfik/ teşvik, traş/ tıraş, tirbüşon/ tirbuşon…
-U-Ü-
ukte / ukde, ünvan/ unvan…
-V-
veleybol/ voleybol, vejeteryan/ vejetaryen...
-Y- yalnış/ yanlış, yalnız/ yalnız, yövmiye / yevmiye…
-Z-
zenaat/ zanaat, zerafet / zarafet…
Yorum yazarak Bolu Gündem Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Bolu Gündem hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Bolu Gündem editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Bolu Gündem değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Bolu Gündem Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Bolu Gündem hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Bolu Gündem editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Bolu Gündem değil haberi geçen ajanstır.