Tarihçi İlber ORTAYLI hocanın, Gazeteci İsmail KÜÇÜKKAYA ile birlikte , SORU-CEVAP şeklinde hazırladıkları harika bir kitapla birlikte olacağız bu hafta. Bu kitaba dair bir yazı hazırlığında olduğumu REYHANLI ACISI başlıklı yazımda belirtmiştim. Bu haftayı bu güzel kitaba ayırdım. Kitabın tam adı şöyle: 1923 2023 CUMHURİYETİN İLK YÜZYILI, Timaş Yayınları. İSTANBUL Ekim.2012
Kitabın arka sayfasındaki tanıtım yazısının son cümlesi şöyle: Cumhuriyetin İlk Yüzyılı, 1923 ten günümüze, günümüzden 2023 e uzanan, bir geçmiş ve gelecek muhasebesi
Bu tanımlama çok hoş ve güzel Ancak bu muhasebenin İlber hocamız gibi bir tarihçimiz tarafından nasıl yapıldığını merak etmez misiniz.!? Biliyorum, elbette merak edersiniz. Bende bu nedenle kitabı okurken altını çizdiğim notları sizlerle paylaşacağım. Bu notlardan seçmeleri yaparken, günümüz de söylenen ve siyasi atışmalara konu olanlara dair kısımları özellikle seçtim. Tarafsızlığı ve bilgi birikimi ile günümüzün EN SEÇKİN TARİH PROFOSÖRÜ olan İLBER ORTAYLI nın bu görüşleri kanımca, taraflı / tarafsız herkese ders verecek nitelikte değerlendirmelerdir. Ben böyle düşünüyorum. Elbette takdir sizlerin ama, kitabı alıp iyi bir okumadan karar vermenizi de saymam bilesiniz
Kitap 7 bölümden oluşuyor, bu bölüm başlıklarını bilmek kitap hakkında epey bir aydınlatıcı olur inancındayım. Bu bölüm başlıkları sırasıyla şöyle; 1.BÖLÜM: 1923 e GİDEN YOL, 2.BÖLÜM: MUSTAFA KEMAL ATATÜRK, 3. BÖLÜM: İSMET İNÖNÜ DEVRİ, 4. BÖLÜM: ADNAN MENDERES DEVRİ, 5. BÖLÜM: KARIŞIKLIKLAR DEVRİ (60 lardan 80 lere), 6. BÖLÜM: ÖZALDAN ERDOĞANA, 7. BÖLÜM: 2023E DOĞRU / YÜZÜNCÜ YILINDA CUMHURİYET.
Evet, TARİHÇİ HOCAMIZın, altını çizdiğim yorumları ile sizleri baş başa bırakıyorum;
*Türk modeli..Bu modelin ne olduğuna gelince Bir kere laik bir milliyetçilik, ikincisi modernleşme. En başta zaruri olarak yapılmış, başkalarının tepkisini çekmiş. Halbuki öyle olmaması gerekiyordu. Zaman geçtikçe bunların doğru şeyler olduğu anlaşılıyor.
*Elbette Cumhuriyette Osmanlı da bizimdir ve Türklerin tarihidir. Yıkılan imparatorluğun ardından Cumhuriyeti kurarken tarihte ilk defa devletimizin adına TÜRKİYE dedik. O güne kadar Batılılar bizi öyle tanımlıyordu ama biz kendimize hiç TÜRKİYELİ dememiştik
*Her şeye rağmen Birinci Cihan harbinde biz bir vatan ve millet olduğumuzu ispat ettik. Tarihte çok az milletin böyle bir destan yazma kabiliyeti olmuştur.
* Kimse de 1924 yılında tarikatların çok parlak bir durumda olduğunu söyleyemez. Tarikatlar o dönemde, dejenere olmuş ve yıkılmayı, değiştirilmeyi hak etmiş bir vaziyetteydiler.
* Birinci Cihan Harbiyle devam eden uzun harpler insanları eritmiş. Biz sadece eriyen entelektüel sınıfı görüyoruz. Halbuki o arada en iyi demirci ve nalbant, zanaatçı ve çiftçi gitmiş. Böyle bir nüfus zayiatı ile başlıyoruz. En önemli unsur nüfus, işgücüdür. Bu gün aklımıza gelmeyen hastalıklar var. Sıtma, verem ve kronikleşmiş frengi var. CUMHURİYET bunların hepsini halletmek zorunda kaldı Sağlık ordusu bunları çözdü. Veremle savaşa başladı. Bu çok önemlidir.
* Latin harfleri sadece Türkçenin İMLASINA ve SES UYUMUNA UYGUN OLDUĞU İÇİN benimsendi, yoksa bazılarının ifade ettiği gibi BİR MEDENİYET DEĞİŞİMİ ve SAVAŞI değildir.
* Maalesef iki vaka var ki Cumhuriyeti çok sarsmıştır; DÜNYA İKTİSADİ BUHRANI. Kapitalizm tarihinde görülmeyen, beklenen ama vakti tespit edilemeyen bir krizdi Demek ki dünya iktisadi buhranı nedeniyle yapamadığımız işler var Üstüne patlayan 2.Cihan Harbi Türkiyeyi mahvetti ( Özetle, Cumhuriyetin ilk yıllarında ).DÜNYANIN ŞARTLARI KÖTÜYDÜ
* İsmet Paşanın evi MÜSLÜMAN EVİYDİ. Bunu herkes bilir. Orada Ramazanda oruç tutulur, kurban kesilir, gereken her şey yapılır. Tabii bağıra bağıra ilan edilmez. Bunlar mümin adamlar. Türkiye Cumhuriyetinde kalkıp da bana kimse, Fransız ihtilalinin terör devrini, Robespierre devrini veya Stalin Rusyasının ateist politikalarını çizmeye kalkmasın; gerçek olmaz, kimse de buna inanmaz Bu Cumhuriyette Müslümanlık var. Kimse Müslümanlığa karşı değil
* Yassıadada maalesef hukukçuların iki şey bilmediği açıkça görülmüştür. Öncelikle bazı hususlarda hukuku açıkça ihlal ettiler. Ama daha da kötüsü, mahkeme üslubunu ihlal ettiler Bizim hukukçularımız üslup bilmiyor; halen de öncelikle ilkokul öğretmeni veya Avusturyadaki veya Fransız taşrasındaki köy papazı gibiler. Sanık haşlıyorlar. Daha beteri sanıklara kin tutanlar var.
* Bugünlerin Türkiyesinin 1930 ların DEMİRAĞLAR ören Türkiyesini geçmek için, Ankara-İstanbul, İstanbul- İzmir, İzmir-Ankara, Ankara-Adana-Gaziantep hattını ve de Ankara-Samsun ve Ankara-Kayseri hızlı tren hattını tamamlamış olması gerek. O zaman belki geçmişe laf edebiliriz.
* Türkiyenin tek ciddi sorunu, ETNİK sorundur. Eskiden böyle bir mesele söz konusu değildi. İslamize bir cemiyetti Şimdi 30 yıldır ilk defa bir çatışma çıkıyor.Bunu nasıl halledeceğiz? Bu çok mühim. Halletme yolları bir yana, bazen gerçeğin bile doğrusunu söylemeye çekiniyoruz. Kusur ve noksan bir tarafa ait değil. Sürekli Faşist Türklerden bahsederek problemin çözümüne yaklaşılmaz
* Federasyon fantezidir. Türkiyede fedaratif sistem olmaz. Her şeyden önce bunun ekonomik maliyetini kim karşılayacak? Belli ki kendileri karşılayamaz. Biz Doğudan vergi almıyor, her zaman daha fazla yatırım yapıyoruz Nihayetinde, üniter sistemi benimseyen benimser, benimsemeyene denecek bir şey yok.
* Öyle birinci, ikinci, üçüncü cumhuriyet olmaz.Fransada bir ve üç cumhuriyet arasında monarşiler vardır . Bu numaralanan cumhuriyetler önemli olaylar silsilesine tekabül eder. Türkiyede öyle bir şey yok. Türkiyenin olayı BİRİNCİ CUMHURİYET le bitmiştir.
* İslam dünyasının ilk cumhuriyeti kronolojik olarak AZARBAYCAN dır Biz ikinci oluyoruz. Ama gerçek Cumhuriyet biziz. Ve İslam dünyasının en önemli cumhuriyetidir. En sağlam müessesedir. Cumhuriyetin kurumları onun teminatıdır.
Evet efendim, 330 sayfalık bir kitap. Ederi 18.50 TL. Bana göre bir başucu ya da kimilerinin dediği gibi el altı kitabı. Baştada ve her zaman da söylediğim gibi; herkesin yorumuna saygı duymak en başta gelen ilkemizdir. Ama bu kitapta ÖZELLİKLE vede ÖZELLİKLE Cumhuriyetin kuruluş yıllarındaki DÜNYA EKONOMİK krizi ve akabinde gelen 2. CİHAN HARBİnin ülkemiz için nasıl olumsuzluklar doğurduğunu anlatan satırlar tekrar tekrar okunmalı. YOKSULLUĞUN ve YOKLUĞUN ortasından nasıl bir cumhuriyet yaratıldığının tarihini anlatan bu kitabı okumanızı öneririm efendim
İyiliklerle dolu bir hafta dileklerimle.
Okumanız ve kitabınız bol olsun.
Yorum yazarak Bolu Gündem Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Bolu Gündem hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Bolu Gündem editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Bolu Gündem değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Bolu Gündem Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Bolu Gündem hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Bolu Gündem editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Bolu Gündem değil haberi geçen ajanstır.