İfil ifil esen güz rüzgarında, tiril tiril Titrek kavakların renk cümbüşü yaprakları eğlenceli bir görsellik yaratır.
Yazımın konusu şaşmanıza neden olacak bir olgu; Titrek kavak ( Populus tremula L.) ağaç türümüzün kendisine çok benzeyen kardeş türü Amerikan Titrek kavağı (Populus tremuloides ) ‘ın Dünyanın en yaşlı ve en büyük organizması - olarak keşfinin ilanıdır.
Pando nedir?
O tek bir klon ve genetik olarak erkek, dünyadaki en büyük bir organizmadır .O tek kişilik bir orman: Tek bir kök sistemiyle birbirine bağlı ve aynı DNA’ya sahip yaklaşık 47000 Titrek kavak ağacından oluşan bir klonal koloni.
Batı Amerika’nın Utah Eyaleti dağlarında bulunan Pando,Titrek kavak klonlarından oluşan yaklaşık 43 hektarlık bir alanı kaplamakta. Aslında birbirine bağlı bir kök ağından kaynaklanan 47 bin adet genetik özdeş gövde (Tek klon).Bu organizma yaklaşık 6 bin ton ağırlığı ile dünyanın en büyük kütleye sahip bitkisidir.Denizden yüksekliği yaklaşık 1500m.de bulunur.
Pando son buzul çağından sonra ortaya çıktı ve o zamandan beri büyük ölçüde istikrarlı bir iklimle uğraştı. Bu organizma 1975 yıllarında Burton V. Barnes tarafından keşfedildi. Kütlesiyle dev Sekoya General Sherman’ı bile çok gerilerde bıraktı. Pando ABD. Ulusal Orman Servisince koruma altındadır. Kesilme tehlikesi olmamasına rağmen birkaç faktör nedeniyle kütlesinde gerileme tehlikesi geçirdiği bildirilmekte.
Katır geyiğinin doğal yırtıcısı Pumaların kaybolmasıyle bu klonal koloninin etrafında serbestçe otladığı ve taze sürgünleri yediği, doğal yenilenmesini yavaşlattığı belirlenmiştir . Bunun üzerine kafes çitlerle çevirme tedbirleri alınmıştır.Bu zararlara mantar hastalıkları ve yaprak lekesi eklenebilir.
PEYZAJ EKOLOJİSİ YÖNÜYLE YERLİ TİTREK KAVAĞIMIZ
Titrek kavak, Amerika kıtasındaki kardeş türüyle birlikte dünyada en geniş yayılışa sahip ağaç türüdür. Ormancılıkta geçmişten beri kısmen odunu kağıt endüstrisinde kullanılır.
Titrek kavak gözlemcileri, daha çok sonbahar aylarında yapraklar dökülmeden önce kavakların aldığı göz alıcı renklerle ilgilenirler. Parlak altın rengi, sarı gül ve hatta kırmızımsı gül rengi yaprakları, iğne yapraklı göknar ve çam komşularının koyu yeşilinin yanı sıra daha da çarpıcı görünür. Tek bir klon aynı anda birden fazla farklı renkte yaprak oluşturabilmektedir.
Seben –Taşlıyayla Gölet’ini çevreleyen Kavaklıdağ Orman Serisi; Titrek kavak, Kirazlıdağ Serisi ise, Yabani kiraz ağaç türlerinin bolluğundan bu coğrafi ismi almışlardır. Bu iki ağaç türümüzün sonbahar renklerinin göz alıcılığı, şimdilerde Gölet’in bana biraz yavan gelen çevre peyzajını pastoral renk cümbüşüne boğabilecektir. Bu konuda göl için yatırımda bulunan kuruluşlarımız, çevre düzenlemesinde bu yerel ağaçlara mutlak öncelik verilmesini şart koşmalıdırlar.
Titrek kavağın enteresan bir özelliği ise, doğal orman kurmada öncü ağaç olarak alana ilk yerleşendir. Orman yangını, heyelan, çığ v.s.bozulan yaşam alanlarında kendisini klonlayarak üreme yeteneği bunda rol oynar. Gençlik yıllarında gölge isteyen göknar, ladin gibi bazı asal ağaç türlerimize gölge olarak bir nevi “dadılık” görevini yüklenir. Sonrasında kendini geri plana atarak karışımını sürdürür (1960 ‘lı yıllarda Bolu-Aladağ-Ardıç Ormanı’nda” Vali Yanığı” denilen ormanın kuruluşu örneği, silvikültür ders kitaplarında dile getirilmiştir).
Yurdumuzda doğal kaynak koruması açısından sadece Kastamonu-Araç ilçesinde “Titrek Kavak Gen Koruma Ormanı” bulunduğu düşünülürse, bu ıslah koruma amaçlı meşcerelerin Bolu İli’nde de çoğaltılması temennimizdir.
Sağlıcakla kalınız.
Kaynaklar: Berkay Alpkunt .UNGO.com.tr/2021.08/15000 yıl yaşındaki titrek kavak.
Richard E.Walton.23.11.2021/ The conversation.
Yorum yazarak Bolu Gündem Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Bolu Gündem hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Bolu Gündem editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Bolu Gündem değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Bolu Gündem Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Bolu Gündem hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Bolu Gündem editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Bolu Gündem değil haberi geçen ajanstır.